Eppo Doeve (1907-1981)
Eppo Doeve (Bandoeng, 1907 – Amsterdam, 1981) was een van de bekendste en meest geliefde Nederlandse tekenaars. Zijn bekendheid had hij te danken aan de door hem ontworpen bankbiljetten, zijn optredens op televisie en het werk voor de Avrobode en Elseviers Weekblad. Hij beheerste elke vorm van grafische kunst, zonder een formele opleiding te hebben gehad. Reclames, toneeldecors, boekillustraties, schilderijen; Doeve maakte het allemaal. ‘Hij kon alles wat hij wilde, en wilde alles wat hij kon,’ zei Alexander Pola over zijn collega. Gezien Doeves reusachtige oeuvre lijkt daar geen woord van gelogen.
Jozef Ferdinand Doeve werd op 2 juli 1907 geboren in Bandoeng, Nederlands-Indië. Hij was de oudste zoon van ambtenaar Justin Theodorus Doeve en zijn vrouw Helena Rosina Kepel. Zowel zijn vader als zijn moeder hadden gemengd Europees en Indisch bloed. Eppie, zoals hij thuis werd genoemd, kreeg onderwijs bij de katholieke School der Zusters Ursulinen en doorliep hierna de plaatselijke H.B.S. Na het behalen van zijn diploma, mocht hij een paar reizen door Indië maken. De liefde voor planten en bloemen die hij van zijn ouders had geërfd, deed hem besluiten om landbouwkunde te gaan studeren in Nederland. ‘Theeplanter wilde ik worden, ergens in de buurt van Garoet, er is niets heerlijkers denkbaar, nietwaar?’, zei hij als volwassen man over die keuze.
Eppie was van jongs af aan heel artistiek. Hij bespeelde diverse instrumenten en kon goed tekenen. Erg bijzonder vond hij zichzelf niet, ondanks dat hij soms een tekenopdracht kreeg, bijvoorbeeld van de bioscoop in Bandoeng. Zijn broer en zussen hadden ook veel talent en bovendien zag hij musiceren en tekenen als een hobby. Dat was geen echt vak.
Op twintigjarige leeftijd meldde Eppie zich aan bij de Landbouwhoogeschool in Wageningen. Het studentenleven beviel hem goed. Voor het maandblad en de almanak van het Wagenische Studentencorps maakte hij talloze tekeningen. Daarnaast was hij erg druk met de jazzband van de vereniging. Toch lukte het hem in de eerste jaren ook te studeren. Nadat de theemarkt in Indië begin jaren dertig instortte, stapte hij af van zijn oorspronkelijke plan. Eppie zocht een manier om in Nederland te blijven en vond die in het tekenen. Bij het Amsterdamse reclamebureau De la Mar had hij eerder al wat verdiend en kon hij vanaf 1932 regelmatig aan de slag. Via dat bureau kwam hij ook bij De Groene Amsterdammer terecht. Drie jaar later stapte hij over naar het grotere Haagsche Post en begon hij zijn lange verbintenis met de AVRO. Zijn werk voor de Radiobode was geliefd en werd veel verzameld, bijvoorbeeld door een nog jonge Fiep Westendorp, maar ook door collega Marten Toonder.
Na de oorlog werd Doeve een bekende Nederlander. Van zijn tekening van Hugo de Groot die op het tientje prijkte tot aan de bekende ober van Heineken: iedereen in Nederland zag dag in, dag uit tekeningen van Doeve. Voor het opinieblad Elseviers Weekblad maakte hij reportages, illustraties en politieke prenten. Hiernaast illustreerde hij honderden boeken, ontwerpt hij toneeldecors en kwam hij regelmatig op de televisie. Na jaren vrij afstandelijk J.F. Doeve te zijn genoemd in de pers, werd hij nu steevast met zijn koosnaam Eppo aangeduid.
Doeve werkte snel en met veel passie. Hij leek elke tekening achteloos te beginnen en werkte vaak van een specifiek detail naar de contouren toe, in plaats van andersom. Ook kon hij met beide handen tegelijk of zelfs ondersteboven tekenen. Maar hoe speciaal zijn manier van werken ook was, het resultaat was vrijwel altijd verbluffend. De grote reeks opdrachten die Doeve als geliefd tekenaar kreeg, kenden ook een keerzijde. Hij had het zo druk dat hij nauwelijks in staat was om vrij werk te maken. Eigenlijk was hij ook te onzeker om iets met zijn eigen pentekeningen en schilderijen te doen. Al koesterde hij de wens dat ze ooit een groot publiek zouden bereiken.
Na zijn dood op 11 juni 1981 werden bij het opruimen van zijn atelier stapels prachtige tekeningen ontdekt. De chaotische Doeve had ze achteloos bewaard. Ze werden zelfs achter de verwarming en onderin kasten gevonden, alsof hij ze had verstopt.
Jozef Ferdinand Doeve werd op 2 juli 1907 geboren in Bandoeng, Nederlands-Indië. Hij was de oudste zoon van ambtenaar Justin Theodorus Doeve en zijn vrouw Helena Rosina Kepel. Zowel zijn vader als zijn moeder hadden gemengd Europees en Indisch bloed. Eppie, zoals hij thuis werd genoemd, kreeg onderwijs bij de katholieke School der Zusters Ursulinen en doorliep hierna de plaatselijke H.B.S. Na het behalen van zijn diploma, mocht hij een paar reizen door Indië maken. De liefde voor planten en bloemen die hij van zijn ouders had geërfd, deed hem besluiten om landbouwkunde te gaan studeren in Nederland. ‘Theeplanter wilde ik worden, ergens in de buurt van Garoet, er is niets heerlijkers denkbaar, nietwaar?’, zei hij als volwassen man over die keuze.
Eppie was van jongs af aan heel artistiek. Hij bespeelde diverse instrumenten en kon goed tekenen. Erg bijzonder vond hij zichzelf niet, ondanks dat hij soms een tekenopdracht kreeg, bijvoorbeeld van de bioscoop in Bandoeng. Zijn broer en zussen hadden ook veel talent en bovendien zag hij musiceren en tekenen als een hobby. Dat was geen echt vak.
Op twintigjarige leeftijd meldde Eppie zich aan bij de Landbouwhoogeschool in Wageningen. Het studentenleven beviel hem goed. Voor het maandblad en de almanak van het Wagenische Studentencorps maakte hij talloze tekeningen. Daarnaast was hij erg druk met de jazzband van de vereniging. Toch lukte het hem in de eerste jaren ook te studeren. Nadat de theemarkt in Indië begin jaren dertig instortte, stapte hij af van zijn oorspronkelijke plan. Eppie zocht een manier om in Nederland te blijven en vond die in het tekenen. Bij het Amsterdamse reclamebureau De la Mar had hij eerder al wat verdiend en kon hij vanaf 1932 regelmatig aan de slag. Via dat bureau kwam hij ook bij De Groene Amsterdammer terecht. Drie jaar later stapte hij over naar het grotere Haagsche Post en begon hij zijn lange verbintenis met de AVRO. Zijn werk voor de Radiobode was geliefd en werd veel verzameld, bijvoorbeeld door een nog jonge Fiep Westendorp, maar ook door collega Marten Toonder.
Na de oorlog werd Doeve een bekende Nederlander. Van zijn tekening van Hugo de Groot die op het tientje prijkte tot aan de bekende ober van Heineken: iedereen in Nederland zag dag in, dag uit tekeningen van Doeve. Voor het opinieblad Elseviers Weekblad maakte hij reportages, illustraties en politieke prenten. Hiernaast illustreerde hij honderden boeken, ontwerpt hij toneeldecors en kwam hij regelmatig op de televisie. Na jaren vrij afstandelijk J.F. Doeve te zijn genoemd in de pers, werd hij nu steevast met zijn koosnaam Eppo aangeduid.
Doeve werkte snel en met veel passie. Hij leek elke tekening achteloos te beginnen en werkte vaak van een specifiek detail naar de contouren toe, in plaats van andersom. Ook kon hij met beide handen tegelijk of zelfs ondersteboven tekenen. Maar hoe speciaal zijn manier van werken ook was, het resultaat was vrijwel altijd verbluffend. De grote reeks opdrachten die Doeve als geliefd tekenaar kreeg, kenden ook een keerzijde. Hij had het zo druk dat hij nauwelijks in staat was om vrij werk te maken. Eigenlijk was hij ook te onzeker om iets met zijn eigen pentekeningen en schilderijen te doen. Al koesterde hij de wens dat ze ooit een groot publiek zouden bereiken.
Na zijn dood op 11 juni 1981 werden bij het opruimen van zijn atelier stapels prachtige tekeningen ontdekt. De chaotische Doeve had ze achteloos bewaard. Ze werden zelfs achter de verwarming en onderin kasten gevonden, alsof hij ze had verstopt.
Lees meer in Ter Herinnering Eppo Doeve (1907-1981)
Ter Herinnering Eppo Doeve (1907-1981) geeft een overzicht van het leven en oeuvre van deze duivelskunstenaar, die tot zijn dood voor Elsevier tekende. In ruim 100 pagina’s krijgt u een beeld van de man die alles kon wat hij wilde, en alles wilde wat hij kon. Behalve een prachtige geïllustreerde biografie bevat deze uitgave, die is samengesteld door Doeve-kenner Jop Euwijk, een groot aantal reproducties van zijn beste werk. Ter Herinnering Eppo Doeve (1907-1981) biedt jong en oud de kans om deze kunstenaar te (her)ontdekken.
Te bestellen bij Bol.com of bij Elsevier.
Te bestellen bij Bol.com of bij Elsevier.